Dönem kapatma işleminin amacı belirli bir tarih aralığındaki malzeme hareketlerinin kesinleştirilmesi ve veri güvenirliliğinin sağlanmasıdır.
Dönem kapatma işlemi dönem kapatma tarihi verilerek ve dönem kapatma işleminin uygulanacağı stoklar belirlenerek yapılır.
Dönem kapatma aralığını kullanıcı belirler ve periyodik olması gerekmez.
Dönem kapatma işlemi yapılan stoklar için dönem kapatma tarihi ve bu tarih öncesine ait fiş girilemez. Dönem kapatma tarihi ve öncesine ait işlemlerde değişiklik yapılamaz.
Dönem kapatma menüsü seçildiğinde ekrana gelen Malzeme Kartları filtre penceresinde, dönem kapatma işleminin hangi stoklar için yapılacağı belirlenir. Filtre satırlarında şu seçenekler yer alır.
Dönem kapatma kriterleri belirlendikten sonra yapılan dönem kapatma işleminin sonunda dönem kapatma raporu alınır.
Çalışma parametrelerinde belirlenen maliyet yöntemine göre Dönem kapatma işlemi yapıldığında stoklar bu maliyet yöntemine göre maliyetlendirilir ve bu maliyetlendirme sonucu saklanır. Bu nedenle kapatma tarihinden sonraki malzeme hareketleri için maliyet hesaplatıldığında kapatma tarihine kadar olan işlemler yeniden maliyetlendirilmez. Maliyetlendirme işleminde dönem kapatma sonucunda ortaya çıkan envanter miktarı ve birim maliyetler kullanılır.
Dönem kapatma işlemi ambar bazında yapıldığından kapatma işlemi sırasından tüm ambarlar tek tek taranır ve maliyetlendirme işlemi o ambara ait hareketler dikkate alınarak yapılır.
Aynı tarihe ait birden fazla kapatma işlemi yapıldığında daha önce kapatılmış olan stoklar için yeniden kapatma işlemi yapılmaz. Dönem kapatma işlemi sonunda ekrana gelen dönem kapatma raporunda daha önce kapatma işlemi yapılmış olan stoklar için hata mesajı verilir. Konsinye giriş irsaliyeleri faturalandıkları zaman, irsaliye tarihi dikkate alınarak maliyetlendirilir. Ayrıca tüm faturalar irsaliye tarihleri dikkate alınarak maliyetlendirilir.
Dönem kapatma işlemi yapıldıktan sonra kapatma tarihinden önceki fiş ve faturalarda herhangi bir değişiklik yapılamaz. Bu fişler silinemez. kapatmaya dahil olan irsaliyeler faturalanamaz. Bu tür irsaliyelerde kapatma işlemi dışında kalan malzeme satırları yer alıyorsa bu satırlarda da değişiklik yapılamaz. Çünkü dönem kapatma kontrolü fiş geneline göre yapılmaktadır.
Dönem kapatma işlemi sonucunda alım iade fişleri maliyet hesaplarına (-giriş) olarak yansır.
Dönem kapatma işlemlerinde kullanılan maliyet yöntemleri
Dönem kapatma işleminin hangi maliyet yöntemi üzerinden yapılacağı malzeme çalışma parametrelerinde belirlenir. Bu maliyet türleri şunlardır:
Girişlerin ortalaması maliyet yönteminde sadece malzeme giriş hareketleri dikkate alınır. Çıkışlarla ilgili herhangi bir işlem yapılmaz. Bu yönteme göre dönem kapatma işlemi yapıldığında envanter olarak girişler toplamı, maliyet olarak girişlerin ortalama maliyeti hesaplanacaktır.
Eldekilerin ortalaması kullanıldığında hem girişler hem de çıkışlar dikkate alınır ve maliyetlendirme buna göre yapılır. Dönem kapatma yapıldığında ilgili malzeme giriş toplamından çıkış toplamı çıkarılır ve kalan miktar üzerinden maliyetlendirme yapılır.
FIFO maliyet yönteminde ilk giren ilk çıkar ilkesine göre işlem yapılır. Dönem kapatma işlemi için bu maliyet yöntemi kullanıldığında bir çıkış hareketinin birim maliyeti hesaplanırken o malzemeye ait ilk giriş hareketine bakılacaktır. Böylece bir sonraki çıkış işlemi için maliyet hesaplanırken daha önceki çıkış hareketi sonucu kalan malzeme dikkate alınacaktır.
LIFO maliyet yönteminde son giren ilk çıkar ilkesine göre işlem yapılır. Dönem kapatma işlemi bu yöntemle yapıldığında çıkış hareketinin birim maliyeti hesaplanırken o malzemeye ait son giriş harekete bakılır. Böylece bir sonraki çıkış işlemi için maliyet hesaplanırken daha önceki çıkış hareketi sonucu kalan malzeme dikkate alınacaktır.
Dönemsel ortalama maliyet hesabında girişlerin ortalamasına göre birim maliyet hesaplanır ve dönem içindeki tüm çıkışlar bu birim maliyetten maliyetlendirilir. Girişlerin ortalamasında kapatma tarihine kadar ki tüm girişler dikkate alınır. Ayrıca bütün çıkışların maliyeti aynı olmadığı gibi her çıkış o ana kadar ki tüm girişler dikkate alınarak maliyetlendirilir. Oysa dönemsel ortalamada hiç bir çıkış dikkate alınmaz ve o dönemdeki tüm stoklar için tek bir birim maliyet hesaplanır. Girişlerin ortalamasında çıkışlar envanter miktarları ile dikkate alınmaz. Dönemsel ortalamada ise dönem sonundaki envanter miktarını bulmak için toplam girişlerden toplam çıkışlar çıkartılır.
Fiziksel maliyet yöntemine göre dönem kapatma işlemi yapıldığında Lot/Seri numarasına göre izlenen stoklar için birebir maliyetlendirme yapılır. İzleme yapılamayan stoklar ise FIFO yöntemine göre maliyetlendirilir.
